Yes, Minister

Het was nogal een verrassing, Dick Schoof als beoogd minister-president. Uit de diverse commentaren, en dat waren er nogal wat, was de verrassing niet zozeer de persoon, maar zijn achtergrond. Jarenlang top-ambtenaar. Achter de schermen, en als baas van de AIVD zelfs nog verder weg.

Ik moest onwillekeurig denken aan de Britse serie Yes, minister! uit de jaren ’80. Wat mij betreft hilarisch.

De humor van de serie ligt vooral besloten in het conflict tussen de minister (die denkt dat hij de macht in handen heeft) en de ambtenarij, die in werkelijkheid het land bestuurt. Steeds opnieuw probeert Jim Hacker een bepaald politiek doel te bereiken, waarbij hij wordt tegengewerkt door Sir Humphrey Appleby, die de status quo probeert te handhaven en elke vorm van ambitie per definitie afwijst.

De serie werd geroemd door politicologen vanwege de correcte weergave van hoe het landsbestuur werkt. Een minister neemt snel de kleur van zijn departement aan zei een voormalig minister gisteren bij Op1. Lijkt me logisch, zo’n minister vliegt binnen zonder de kennis en ervaring van zijn amtenaren. Maar de dag na de beëdiging is hij of zo politiek verantwoordelijk voor alles wat er gebeurt of gebeurd is. Dat is al lastig voor doorgewinterde politici, maar stel je voor dat je van buiten wordt ingevlogen.

Je zou nu kunnen zeggen dat Sir Humphrey ineens de minister(-president) is geworden. Maar hoe doe je dat zonder duidelijke politieke ambities. ‘Uitvoerder van het hoofdlijnenakkoord’ noemt Schoof het zelf. Maar dat uitvoeren is normaal voorbehouden aan de ambtenaren, de zogenaamde 4e macht. Na 30 jaren kunnen zwijgen en alles doorgeleiden naar de verantwoordelijke minister zal hij meteen merken, denk ik, dat die positie niet meer houdbaar is.

Het is qua ambities wel een veilige keus voor de 4 partijen. Hij is 67 en als hij de rit uitzit 71. Een tweede termijn zal hij wel niet ambiëren dan. Hoewel, Trump en Biden.

Als hij slechts uitvoerder zal blijken te zijn, blijft hij gewoon ambtenaar. Alleen zonder zwijgrecht. Dan sta je wel alleen denk ik.

Met 67 kun je ook rustig met pensioen. Wel dapper dit, of het slim is moeten we maar afwachten.

Fijn weekend.
Hans Janssen,