Stemadvies? Vertrouw niet te veel op verkiezingsprogramma’s.

We mogen binnenkort weer naar de stembus. Het woord ‘mogen’ is heel belangrijk. Er zijn genoeg landen waar het niet mag. Dus mijn eerste advies is: Ga stemmen! Maar dan is de vraag: Op wie?

Er wordt je altijd op het hart gedrukt om je eens te verdiepen in de verkiezingsprogramma’s. Dat kan zeker geen kwaad. Maar het zijn er nogal veel en vaak nog dik ook. Dus neem vooral de tijd. Als je de moeite al neemt, blijkt dat je eerst het programma leest van de partij die toch al je voorkeur heeft. Dan denk je: ‘Kijk, dat wil ik dus ook wat zij willen.’ Nou ja, misschien niet alles, maar goed. Het gaat om de meest belangrijke punten, niet waar?

Maar bedenk dan dat het niet meer is dan een wensenlijstje. Als de partij van je voorkeur 76 zetels of meer haalt, komt het helemaal goed. Dat is echter nooit zo. Na de verkiezingen begint de formatie. En dan begint het grote inleveren van die wensen. Onvermijdelijk.

Stel: de partij van jouw voorkeur wil geen kerncentrales, of juist wel. Het standpunt van de partij van jouw voorkeur is precies het jouwe en de belangrijkste reden om er op te stemmen. Om een regering te vormen moet er worden samengewerkt met andere partijen. Tegenwoordig al met 3 of 4 andere partijen. Aan de onderhandelingstafel sneuvelen wensen. Dat weet je echter pas als er een regeerakkoord ligt. Dan blijkt dat jouw vurige wens voor wel of geen kerncentrales is gesneuveld. De partij zal dan meteen gaan roepen dat het weliswaar jammer is, maar ‘wij nemen onze verantwoordelijkheid om het land een bestuur te geven. En kijk wat we wel hebben bereikt.’ Dat is mooi, maar meteen vallen er termen als ‘kiezersbedrog’. Dat is niet waar, maar veel stemmers zullen roepen: ‘Die gasten beloven van alles, maar ze doen niks!’ En weer heeft het vertrouwen in de politiek een deuk opgelopen.

Stemmers zouden er goed aan doen om zich te realiseren dat programma’s geen beloftes kunnen zijn, maar slechts wensen. Sommige van die wensen zijn op papier al niet haalbaar. Vanwege problemen in de uitvoering, of omdat wetten en regels wensen in de weg staan. Maar vooral omdat er bij een formatie geen meerderheid voor is. 

Het is bijna Sinterklaas. De wensenlijstjes worden opgesteld. En het kind dat voor het 4e jaar een puppy bovenaan heeft staan, maar een fiets krijgt, zal teleurgesteld zijn, hoe mooi de fiets ook is. Weer geen puppy. Rot-Sinterklaas!

Ik wens jullie veel wijsheid toe, maar ik herhaal mijn advies: Ga stemmen! Het mag en volgens mij moet het. Maar ook daar ben je vrij in, gelukkig.

Fijn weekend.