Stel je voor dat ik 90 word….. In deze wereld.

Dit weekend Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Al een paar jaar bekruipt mij het gevoel dat ‘opdat wij niet vergeten’ en ‘dit nooit weer’ steeds hollere kreten worden.

Ik ben bijna 65. Mijn moeder is 94 geworden. Zij was 11 toen haar geboortestad Rotterdam werd platgebombardeerd. Door een cynische samenloop van omstandigheden kwamen zij en haar gezin in Arnhem terecht. Daar was zij op 15-jarige leeftijd getuige van het omkomen van haar moeder tijdens de bombardementen in Huissen tijdens de slag om Arnhem. Haar moeder lag op een paar meter afstand. Zelf was ze zwaargewond en heeft ze 6 weken in het noodhospitaal gelegen dat in het Kröller-Müllermuseum was ingericht. Alleen, geen idee wat er met de rest van haar gezin was gebeurd.

Ik moet daar regelmatig aan denken als ik de beelden zie van kapotgeschoten steden, ziekenhuizen In Oekraine of Gaza. De omstandigheden daar leiden tot steeds meer tegenstellingen tussen mensen over de hele wereld. Alles is zwart of wit. Geen ruimte meer voor gesprek. Geen ruimte meer voor enig begrip voor elkaars standpunten. Het feit dat je toevallig Joods bent is genoeg om je aan te vallen, ook al heb je zelf geen band met de staat Israël of als je tegen het beleid daar bent. Als Palestijn ben je op voorhand een moordenaar. Ook als je net als mijn moeder en haar moeder nergens schuld aan hebt.

Het ergste is dat er figuren zijn (het woord mensen durf ik hier niet voor te gebruiken) die voor politiek gewin deze tegenstellingen aanwakkeren op allerlei mogelijke manieren. Ongeacht de gevolgen.

Ik heb wel eens gezegd dat ik blij was dat ik geen 18 meer was. De gedachte dat ik op zou groeien in zo’n wereld beangstigde me. Nu trof mij ineens de gedachte dat ik misschien wel 90 zou worden. Dan kijk ik nog 25 jaar elke dag met schrik en beven naar het nieuws. Misschien ga ik het wel mijden om mijn kop in het zand te steken.

Bevrijdingsdag…. Diep in mij heb ik de hoop dat we ooit een andere bevrijdingsdag vieren. De dag waarop we oprecht vieren dat we bevrijd zijn van volksmenners en ophitsers, van complotdenkers en populisten, van corrupte politici. En vooral van zinloze bombardementen op onschuldige burgers. Maar weet je… naast die hoop heb ik ook de angst dat dat nooit zal gebeuren. Ook niet als ik 90 ben.

We mogen nooit vergeten waarom al die mensen destijds zijn omgekomen. Evengoed moeten we eerlijk genoeg zijn om vast te stellen dat hun offer na bijna 80 jaar blijkbaar zinloos is geweest. Want ‘dit nooit weer’ gebeurt elke dag steeds meer. Daar helpt 2 minuten stilte ook niet voor. Evengoed zal ook ik 2 minuten stil zijn. Dan denk ik aan mijn moeder en haar moeder. Dat kan ik nog behappen. De rest is te groot, vrees ik.

Fijn weekend.
Hans Janssen,

foto: Stadsarchief Rotterdam, Hendrik Ferdinand (H.F.) Grimeijer, Creative Commons (CC BY 4.0)