Slapen, ik sliep; gapen, ik giep

In haar column Lettergekte in de Westervoort Post van deze week zegt Manon Kummer dat ze in verwarring is door de ambtelijke woorden ‘werkzaam’ en ‘woonachtig’. Door de woordsamenstelling geven deze woorden eigenlijk een andere betekenis aan, dan dat er oorspronkelijk mee bedoeld zou zijn.

Als gewezen eindredacteur bij de overheid en als taalbeheerser ben ik het volledig met haar eens. Ruim 25 jaar heb ik gevochten om dit soort woorden uit de ambtelijke taal te bannen. Maar als het om verwarring gaat….

Je zult als asielzoeker hier een taalcursus moeten doen. Dan leer je dat het ‘slapen, ik sliep’ is. Als je daarna toevallig het aan slapen gerelateerde woord ‘gapen’ tegenkomt, is het volstrekt logisch dat je daar ‘gapen, ik giep’ van maakt. Maar niets daarvan. En zo barst onze taal van dit soort woorden. ‘Roepen, ik riep’, maar niet ‘poepen, ik piep’. Ja, kan wel, maar dat wijst eerder op een fysieke afwijking. Nog verwarrender is het als die vormen wel voorkomen, maar dan ineens bij een totaal ander werkwoord horen. Het is ‘lopen, ik liep’ maar ‘slopen, ik sliep’ is dan helemaal gek, want we zagen net dat ‘sliep’ bij ‘slapen’ hoort.

Ach en daar blijft het niet bij. ‘Abnormaal’ betekent niet normaal, dus logischerwijs is ‘absurd’ niet surd. Alleen weet niemand wat ‘surd’ is. Het tegengestelde van ‘anti’ is ‘pro’; anti-abortus, prolife. Simpel. Nou nee. We weten wat een anti-statisch doekje is, maar als dat ding prostatisch zou zijn, zou het iets met een oudemannenkwaal te maken moeten hebben. En kunnen tegenstanders van bordelen zich ‘antistitutie’ kunnen noemen om de prostitutie de kop in te drukken? En als je ‘professor’ bent, waar ben je dan voor en als je er dan tegen bent, ben je dan een ‘antifessor’?

U mag het zeggen. Ik zal verder maar niet uitweiden over het geslacht van woorden. Mannelijk, vrouwelijk, hem, haar….Het enige wat ik daar over zou willen zeggen, is dat ik nooit begrepen heb dat het woord ‘lid’ onzijdig is.

We wisten al dat ‘ab’ ‘niet’ is. Hoe vreemd is het dan dat Aboriginals wel de oorspronkelijke bewoners van Australië zijn.

Daar is niks origineels aan te ontdekken. Fijn weekend.
Hans Janssen.