Westervoort: spoorbrug over de IJssel
Foto’s collectie Jaap van Amersfoort
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn alle spoorbruggen over de grote rivieren vernield. Al deze bruggen zijn na de oorlog weer hersteld, met uitzondering van de spoorbrug bij Rhenen.
De spoorbrug bij Westervoort is zelfs twee keer vernield. De eerste keer gebeurde dat op 10 mei 1940 door Nederlandse troepen om een Duitse pantsertrein tegen te houden. De brug kon door de Duitse bezetters echter binnen een half jaar weer worden hersteld. In het voorjaar van 1945 waren het de Duitsers die de brug vernielden, om de geallieerden tegen te houden. Dit keer werd de brug onherstelbaar beschadigd, en moest deze worden vervangen door een nieuwe brug. Dat was een uit Engeland afkomstige enkelsporige brug die hier nog lang heeft gelegen, maar inmiddels is vervangen door een dubbelsporige nieuwe brug.
Westervoort ligt bij Arnhem, op de plaats waar de IJssel zich afsplitst van de Rijn. De spoorbrug ligt in de lijn van Arnhem naar Zevenaar en Duitsland. Tot 1936 had Westervoort ook een station. De bedoeling is dat er in 2012 een nieuw station wordt geopend (dit is al een paar keer uitgesteld).
Deze foto’s komen uit de collectie van Jaap van Amersfoort, die als jonge medewerker van Werkspoor betrokken was bij de werkzaamheden. Jaap was in september 1944 bij Werkspoor in dienst getreden als leerling-elektriciën.
Deze werkzaamheden duurden van juli 1945 tot het najaar van 1946. De eerste foto’s tonen de vernieldedubbelsporige brug. Daarna volgen foto’s van de aanleg van de nieuwe enkelsporige brug. In november 1946 was het werk gereed en reed er een feesttrein over de versierde brug.
| De resten van de oude brug, die dateert uit 1855, worden uit de IJssel gevist. Een probleem waren de vele landmijnen en boobytraps die de Duitsers rond de bruggehoofden hadden gelegd. Voor het opruimen hiervan werden vijftig Duitse krijgsgevangenen ingezet. Om te controleren of ze niets vergeten waren, kregen ze opdracht om arm in arm op een lange rij door het geschoonde terrein te lopen. Gelukkig voor hen hadden ze hun werk goed gedaan. |
| Het invaren en monteren van de nieuwe brug. Deze brug, de uit Londen aangevoerde Callender Hamiltonbrug, was met tienduizenden bouten en moeren in elkaar gezet. Passende steeksleutels waren er niet, die moesten de bruggenbouwers zelf maken. Daarvoor gebruikten ze het wrak van een Canadees amfibievoertuig. |
Westervoort, november 1946. Officiële ingebruikname van de herstelde brug over de IJssel. Zowel de trein alsde brug zijn versierd. Het lint wordt doorgeknipt door twee heren, waarschijnlijk de burgemeesters van Westervoort en Arnhem. De enkelsporige brug is lang in gebruik gebleven. In 1978 vond op de brug een frontale
botsing tussen twee treinen plaats. Inmiddels ligt bij Westervoort weer een dubbelsporige brug.
Brug over de IJssel bij Westervoort, situatie in 1941 en 1945. Tekeningen uit het boek “De lotgevallen vande spoorwegbruggen over onze groote rivieren in de zes jaren, welke na den 9en mei 1940 zijn verstreken”. Door ir. A.H. Foest, uitgegeven door NS. Collectie Arjan de Jong.
De feesttrein
Motorrijtuig omBC 2904 op de zojuist herstelde spoorbrug bij Westervoort. De feesttrein is versierd met de gemeentewapens van Westervoort en Arnhem. De foto is gemaakt in 1946 door de grootvader van Arjan de Jong, die als technisch tekenaar van NS betrokken was bij de herstelwerkzaamheden na de Tweede Wereldoorlog. Foto collectie Arjan de Jong.
Hier een filmpje van het plaatsen van de nieuwe brug in 1971
De Westervoortse brug anno 2011
Over de IJssel bij Westervoort. Door H. Kemperman. Uitgave Historische Kring Westervoort, 1984. Dit boekje verscheen ter gelegenheid van de vervanging van de noodspoorbrug die na de oorlog bij Westervoort werd aangelegd, werd vervangen door een nieuwe spoorbrug (in 1981 enkelspoor, in 1984 dubbelspoor). In het boekje komen ook eerdere en andere oeververbindingen aan de orde.
