Airborne herdenking; Lest we forget

Soms valt je oog toevallig ergens op. Ik werd gevraagd om op 21 september samen met een collega te pendelen tussen Ede en De Ginkelse hei voor de herdenking van de Slag om Arnhem in 1944. Deze Operatie Market Garden mislukte. Alleen al op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek liggen meer dan 1700 stille getuigen van dit falen. Jonge mannen die waarschijnlijk nog nooit van Arnhem hadden gehoord gaven hun leven voor onze vrijheid. Die herdenking van 21 september is een groots evenement met gasten van over de hele wereld. Ja natuurlijk wil ik daar graag aan meewerken. Lest we forget, opdat wij niet vergeten.

Als kind van een vrouw die haar moeder tijdens die operatie door ‘friendly fire’ verloor en zelf zwaargewond weken lang in een noodhospitaal heeft gelegen, ben ik altijd met dit verhaal opgevoed. Één dag later stond ik op de markt in Arnhem te wachten op een paar passagiers van een dagbesteding toen mijn ook bij toeval viel op een klein koperen plaatje in de stoep. Het bleek een ‘stolperstein’ te zijn. Ter nagedachtenis aan Jozef Manassen die daar in de oorlog woonde tot hij werd weggevoerd naar Auschwitz.

Nieuwsgierig als ik ben deed ik wat snel onderzoek. Het bleek dat er op de joodse begraafplaats op Moscowa een graf is met een steen voor Leentje de Winter. Daar stond ook de volgende tekst op:

‘Deze plaats was bestemd voor onze lieve vader
Jozef Manassen,
wedn. van Leentje de Winter.
Geb; 3 maart 1861.
Weggevoerd 17 november 1942 tijdens de Duitse overheersing. Hij is elders gestorven en kreeg een onbekende rustplaats.’

Deze tekst in combinatie met de herdenking op 21 september geeft aan het geheel een diepere context. Zonder het één was het andere er waarschijnlijk niet geweest.

We blijven herdenken ‘opdat we niet zullen vergeten’. Het dagelijks nieuws doet anders vrezen.

Het pand waar Manassen woonde staat er niet meer. Het is nu een parkeerplaats met aan de ene kant het Provinciehuis en aan de andere kant de dagbesteding. Ineens had de naam van die dagbesteding voor mij ook een andere lading: de Aandacht’. Soms valt het allemaal samen.

Ik ga 21 september pendelen. Van de militairen die het destijds overleefd hebben is nu bijna niemand meer over. Maar zullen we ze alsjeblieft nooit vergeten? Breng eens een bezoek aan de Airborne begraafplaats. Het ligt er mooi bij, maar had er gewoon nooit moeten liggen.

Fijn weekend!
Hans Janssen,